καρέτα καρέτα

(caretta caretta).Είδος θαλάσσιας χελώνας που ανήκει στην οικογένεια chelonidae όπως και το είδος Chelonia mydas. Τα δύο αυτά είδη μαζί με το είδος Dermochelys coriacea της οικογένειας dermochelyidae απαντώνται και στη Μεσόγειο θάλασσα. Η κ.κ. είναι ένα μεγαλόσωμο ζώο το οποίο σε ώριμη ηλικία φτάνει σε μήκος περίπου 100 εκ. και ζυγίζει περίπου 165 κιλά. Το καβούκι της είναι καφεκόκκινο με πέντε πλευρικές πλάκες, ενώ τα άκρα της έχουν διαφοροποιηθεί σε πτερύγια. Το κεφάλι της είναι μεγάλο και διαθέτει πολύ δυνατούς μασητήριους μυς. Το αρσενικό διακρίνεται από τη μεγάλη ουρά του που εκτείνεται από το οπίσθιο τμήμα του κελύφους. Ζει κοντά στις ακτές και τρέφεται κυρίως με μέδουσες, αλλά και ψάρια, μαλάκια, μέχρι και θαλάσσια φυτά. Η ωοτοκία της είναι εποχιακή (στα μέσα της άνοιξης μέχρι το τέλος του καλοκαιριού) και πραγματοποιείται στην άμμο, κάθε 2-3 χρόνια, συνήθως νύχτα. Κάθε εποχή η κ.κ. γεννά 3-5 φορές. Τα θηλυκά είναι τόσο ευαίσθητα στο φως, στον θόρυβο και στις δονήσεις του εδάφους ώστε συχνά συμβαίνει να επιστρέφουν στη θάλασσα χωρίς να γεννήσουν. Ο αριθμός των αβγών μπορεί να φθάσει μέχρι τα 150, η διάμετρός τους περίπου 40 χιλιοστά και η επώαση διαρκεί 50-65 ημέρες. Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή, περίπου 65% εκκολάπτονται και καταφέρνουν να βγουν στην επιφάνεια. Τα χελωνάκια, τη στιγμή της εκκόλαψης, έχουν χρώμα ανοιχτό καφέ, μήκος περίπου 45 χιλιοστά και ζυγίζουν περίπου 20 γρ. Παραμένουν μέσα στην άμμο για 3-5 ημέρες, μέχρι να τελειοποιηθούν. Η θερμοκρασία της φωλιάς καθορίζει το φύλο των μικρών και οι επικρατούσες συνθήκες της γύρω περιοχής είναι καθοριστικής σημασίας για τη ζωή τους. Η αναπαραγωγική ηλικία της κ.κ. κυμαίνεται στα 12-35 έτη, ενώ η διάρκεια ζωής της ξεπερνά τα 50 χρόνια. Η κ.κ. ζει σε ηπειρωτικούς υφάλους, κόλπους, σε εκβολές ποταμών, σε λιμνοθάλασσες, σε τροπικά και υποτροπικά ύδατα. Στην Ελλάδα σημαντική περιοχή ωοτοκίας για την κ.κ. είναι η Ζάκυνθος (από τις σημαντικότερες της Μεσογείου), όπου έχουν καταβληθεί αλλεπάλληλες προσπάθειες προστασίας της –με πιο σημαντική την ανακήρυξη του εθνικού θαλάσσιου πάρκου στην περιοχή του Λαγανά, μία από τις σημαντικότερες παραλίες ωοτοκίας της κ.κ.–, και ακολουθούν η δυτική και νότια Πελοπόννησος, η Κεφαλονιά, η Κρήτη κ.α. Η κ.κ. αναφέρεται σε παγκόσμιο επίπεδο ως ευάλωτο είδος και ειδικά στη Μεσόγειο ως απειλούμενο με εξαφάνιση. Οι φυσικοί θηρευτές των μικρών κυρίως χελωνών είναι τα κουνάβια, οι αλεπούδες, τα τσακάλια, οι γλάροι και οι καρχαρίες. Ωστόσο, οι κύριοι παράγοντες που απειλούν την επιβίωση της θαλάσσιας χελώνας είναι η υποβάθμιση των περιοχών ωοτοκίας εξαιτίας της κτιριακής και τουριστικής ανάπτυξης ή της κακής χρήσης τους (θόρυβος, φώτα, αμμοληψία κλπ.) όπως επίσης και οι συλλήψεις από αλιευτικά μέσα. Η ρύπανση έχει επίσης σημαντικές επιπτώσεις στην ωοτοκία και στην κάθοδο των μικρών χελωνών. Για παράδειγμα έχουν βρεθεί νεκρές θαλάσσιες χελώνες που έφαγαν πλαστικές σακούλες και νεκρά χελωνάκια που ο λαιμός τους έφραξε με πίσσα. Τα μέτρα που προτείνονται για να περιοριστεί η μείωση των θαλάσσιων χελωνών είναι η αναβάθμιση των περιοχών ωοτοκίας, η μείωση των συλλήψεων, η δημιουργία εθνικών πάρκων και ζωνών απαγόρευσης της αλιείας στις περιοχές που παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση χελωνών και, τέλος, η ανάπτυξη του οικολογικού τουρισμού και γενικότερα μιας στάσης ζωής πιο φιλικής απέναντι στη φύση. Η θαλάσσια χελώνα καρέτα-καρέτα (φωτ. ΑΠΕ).